Benito Pérez Galdós

‘De roman is uitbeelding van het bestaan, daarom schuilt de romankunst in de weergave van menselijke karakters, van hun hartstochten, hun zwakten, van het grote en het kleine, van hun zieleleven en hun uiterlijk, van al het spirituele en fysieke dat ons vormt en omringt; en van de taal, kenteken van de mens, en van de huizen, spiegel van het gezinsleven, van de kleding, finishing touch van de externe persoonlijkheid; dit alles zonder te vergeten dat getrouwheid en schoonheid van de uitbeelding in perfect evenwicht moeten zijn.’

Benito Pérez Galdós, 1897
Uit de rede ter gelegenheid van zijn toetreding tot de Koninklijke Academie van Spanje.

‘De uitreiking van de Nobelprijs aan Benito Pérez Galdós zou een daad van grote rechtvaardigheid zijn geweest (...) want Galdós is een van de vruchtbaarste auteurs uit de wereldliteratuur.’ Maarten ’t Hart in NRC Handelsblad

Een van de grootste Spaanse schrijvers van de negentiende eeuw was Benito Pérez Galdós (1843 - 1920), auteur van een indrukwekkend oeuvre van historische en contemporaine romans, toneelstukken en artikelen. Wij hebben een aantal van de belangrijkste romans van Pérez Galdós uit de periode rond 1880 in Nederlandse vertaling uitgebracht, in fraaie gebonden uitgaven.

De romans van Benito Pérez Galdós kunnen direct bij de uitgeverij worden besteld via dit formulier.

De romans van Galdós werden bij verschijning uitvoerig - en lovend - besproken in de verschillende bladen. Links naar die recensies zijn te vinden op de pagina's van de betreffende boeken. Het onderstaande stuk van Theo Hakkert voor Tubantia (uit 2001) geeft een goed overzicht.

* * *

Niet voor het eerst, en ook zeker niet voor het laatst, dienen we op deze plek te schrijven over Benito Pérez Galdós. Uitgeverij Menken Kasander & Wigman heeft een uitgebreid programma opgesteld om deze 19de-eeuwse Spaanse auteur aan een Nederlands lezerspubliek te helpen, en dat initiatief kan niet genoeg belicht en geprezen worden, want Galdos schreef prachtige boeken.

Nadat de reeks voorzichtig was begonnen met de kleine, lichtelijk a-typische roman Marianela, over een blinde boerenzoon die het licht in de ogen terugkrijgt maar daardoor zijn vriendin verliest, verscheen vorig jaar Galdós’ grootste werk, de dubbelroman Fortunata en Jacinta in vertaling. Galdós’ magnum opus schonk de hedendaagse lezer een ongekend prachtige blik op de zeden en gewoonten van de Spaanse maatschappij in de tweede helft van de 19de eeuw. Een meesterlijk vierluik vol kleuren, lagen, geuren en intriges.

Andermaal liggen nu twee boeken van Galdós voor, maar nu zijn het twee los van elkaar staande titels, die desondanks veel met elkaar te maken hebben. Want een aantal personages van Tormento keert terug in Mevrouw Bringas. Met name mevrouw Rosalia Bringas zelf, de vrouw van een koninklijk administrateur. Ze moet en zal de schijn ophouden dat ze het breed hebben.

Kleine fortuinen draait ze er door, alleen al aan kleren. Ze stopt het ene gat met het ander, en verliest uiteindelijk eer, verstand, alles. Waar Fortunata en Jacinta ons vooral een blik gunde op de volkse standen in het Spanje van toen, nemen deze twee romans de lezer mee naar het Spaanse hof, want de familie Bringas woont in de personeelsvertrekken van het Koninklijk Paleis. Het verhaal van Rosalia spiegelt zich in wat op het hoogste niveau gebeurt: ook de koningin, Isabel II, weet niet met geld om te gaan, hangt ook teveel aan uiterlijk vertoon en gaat, net als Rosalia Bringas, ten onder.

Galdos laat uiteraard de kans niet voorbijgaan om mevrouw Bringas in al haar domheid, ijdelheid, hebzucht en leugenachtigheid neer te sabelen. Vlijmscherp portretteert hij daarmee meteen een samenleving in verval. In werkelijkheid leidden deze gebeurtenissen tot de Spaanse revolutie van 1868.

Hoe venijnig Galdós zijn pen ook hanteert, altijd blijft zijn toon zo, laat ik zeggen, monter. Hij was naast romancier ook chroniquer van zijn tijd, zoals Balzac -zoals bekend zijn grote voorbeeld- in Frankrijk en hij nam de lezer graag bij de hand, smeedde ook graag een band met de lezers door met vooruitwijzingen te laten zien dat de lezer en hij op een lijn zaten en al wisten dat de personages, die zichzelf nog zagen als helden, op het punt stonden te vervallen tot slachtoffer van zichzelf.
Ja, dit impliceert dat Galdós een ouderwetse schrijver is, maar hij is niet verouderd of belegen. De montere toon, de beeldende taal, de vele taalregisters, de humor - Galdós is een weergaloos schrijver. Er komen nog drie boeken van hem in vertaling. Dan spreken we elkaar ongetwijfeld weer, want soms komt -in weerwil van het gangbare gezegde- wat goed is, ook wel eens laat.