Michiel Koolbergen: Het laatste geheim van Bomarzo

Bibliotheek Liborius

296 pagina’s, luxe paperback
Geïllustreerd, deels in kleur
ISBN 9789074622202
NUR 302

Omslagontwerp: Erik Cox

Euro 12,00

Niet meer bij de boekhandel, maar te bestellen bij de uitgeverij. Mail naar info@mkw-uitgevers.nl

In de zestiende eeuw legde de edelman Vicino Orsini in een bos aan de voet van het Middenitaliaanse dorp Bomarzo een beeldenpark aan dat in zijn tijd enige faam genoot vanwege de ‘wonderlijke en bovennatuurlijke zaken’ die er te zien waren. Ter plekke liet hij uit rotsblokken reusachtige beelden houwen: figuren uit de Griekse mythologie, een olifant, een draak, sfinxen, een schildpad met vrouwenfiguur op de rug en een monsterlijke muil die de bezoeker binnen kan treden. Nadat het park eeuwenlang verwaarloosd was en overwoekerd raakte door planten, haalden de surrealisten het in de eerste helft van deze eeuw uit de vergetelheid. Kunstenaars lieten zich inspireren door de geheimzinnige sfeer en het bizarre karakter van het ‘Park van de Monsters’, hetgeen tal van Bomarzo-schilderijen, twee romans en zelfs een opera opleverde. In het rijtje ‘Bomarzo-kunstenaars’ komen bekende namen voor als Salvador Dalí, Hella S. Haasse, Carel Willink en Niki de Saint Phalle.

De kunsthistoricus Michiel Koolbergen, die verbonden was aan de kunstredactie van dagblad Trouw en eerder over Bomarzo publiceerde, geeft de lezer in dit boek inzicht in het fenomeen ‘Bomarzo’. Alvorens het werk van de diverse ‘Bomarzo-kunstenaars’ te bespreken, gaat Koolbergen uitgebreid in op de ontstaansgeschiedenis van het park. Het laatste geheim van Bomarzo is de gids bij uitstek die de betekenis van de wonderlijke creatie van Vicino Orsini opnieuw tot leven wekt.

Michiel Koolbergen overleed in juni 2002. Vlak daarvoor had hij zijn volgende boek, Een Hollandse Robinson Crusoë voltooid, dat in het najaar van 2002 werd gepubliceerd.

De Argentijnse auteur Manuel Mujica Lainez schreef in de jaren zestig een indrukwekkende historische roman over Bomarzo en het leven van Vicino Orsini. Zijn roman Bomarzo verscheen bij ons in Nederlandse vertaling.

Recensies

'Koolbergen 'leest' de sculpturen van Bomarzo in het licht van de iconografische cultuur die in de Renaissance een hoge vlucht had genomen. Met grote inventiviteit verbindt hij de gebeeldhouwde voorstelingen met de vignetten, iconen, symbolische voorstellingen en literaire gemeenplaatsen -met een beetje goede wil- het 'programma' van Bomarzo als één aanhoudende lofzang op Giulia Farnese. Dat gaat niet zonder grote eruditie en een grote wendbaarheid in de interpretatie-kunst. In beide opzichten is Koolbergens studie bewonderenswaardig (...)'
Ger Groot in NRC Handelsblad van 8 augustus 1997

'In 1984 publiceerde Koolbergen In de ban van Bomarzo, waarin hij de verwerking van dit 'wonderlijkste beeldenpark van Europa' naging in de kunsten (...) Kennelijk is Koolbergen na deze studie in de ban van Bomarzo gebleven, want 'Het laatste geheim van Bomarzo', zoals zijn nieuwe boek heet, is niet alleen veel omvangrijker, maar ook veel studieuzer en bevat een ontzagwekkende hoeveelheid verwerkte literatuur (...) Hij maakt in achtereenvolgende hoofdstukken een wandeling door de tuin en hij laat zien dat er 'inderdaad één gemeenschappelijke factor ten grondslag lag aan de verwijzingen die Vicino Orsini de bezoekers van zijn park voorschotelde in de vorm van beeldhouwkunst, inscripties en architectuur: telkens wordt verwezen naar literatuur -in welke verschijningsvorm dan ook- waarin rouw om een verloren geliefde, de zoektocht naar de geliefde, de ontmoeting met een gestorven geliefde, eeuwige trouw, liefdeswaanzin of verwijzingen naar de nobele eigenschappen van de vrouw een thema vormen.' Hij ziet als grote accolade boven het hele park 'ware liefde' staan.'
Ton van Deel in Trouw van 29 november 1996.